QUY TRÌNH CHẾ BIẾN HẠT ĐIỀU
1. Quy trình chế biến hạt điều
1.1. Tổng quan về quy trình chế biến hạt điều
Hiện nay, có rất nhiều phương pháp chế biến hạt điều với nhiều công nghệ và trang thiết bị tiên tiến
Công nghệ sản xuất hạt điều
Trước đây vỏ hạt điều hầu như bị đem đi đốt hoặc vứt bỏ gây ô nhiễm môi trường thì ngày nay đã trở thành một nguồn nguyên liệu quý cho các ngành công nghiệp hóa dầu.
Việc gia công chế biến hạt điều xuất khẩu đã phát sinh ra một lượng lớn rác thải từ các vỏ hạt điều sau khi chế biến. Đây là một thứ phế thải mà hầu hết các nhà sản xuất đều phải đốt bỏ, gây ô nhiễm môi trường. Trên thực tế, cứ mỗi kg hạt điều sau khi bóc tách nhân thì lượng vỏ chiếm khoảng 60%.
Quy trình sản xuất dầu tinh luyện từ vỏ hạt điều sau khi được thu mua sẽ đi qua máy ép để lấy dầu thô, bã của các vỏ hạt điều sẽ được đúc thành khối bán cho các lò gạch ngói dùng đốt lò. Còn dầu thô sau khi ép sẽ được xử lý qua bồn lọc để loại bỏ cặn. Tiếp đến sẽ đưa vào lò phản ứng để tách nước, phần còn lại là dầu tinh luyện, từ đó dầu tinh luyện được đưa qua lò dự nhiệt mục đích là để nâng nhiệt độ của dầu với tháp chưng cất chân không để sản xuất dầu cardanol. Trong khi chưng cất, dầu tinh luyện được chưng ở nhiệt độ cao sẽ chuyển thành dạng hơi và ngưng tụ lại tạo thành chất lỏng ở đáy tháp rồi chảy ra bể chứa. Phần cặn của dầu cardanol trong quá trình chưng cất sẽ được sản xuất thành bộ ma sát. Về quy trình để sản xuất thành than, than hoạt tính, vỏ điều sau khi được sấy khô và được đốt bằng một hệ thống truyền nhiệt để tạo thành than. Than sẽ được đưa vào lò hầm than không khói và sẽ được cung cấp nhiệt từ lò dự nhiệt để có thể đốt nóng lượng than ở nhiệt độ 850oC để tạo thành than hoạt tính…
1.2. Chế biến hạt điều theo dây chuyền trong quy trình chế biến hạt điều
Quy trình làm để ra sản phẩm – nhân hạt điều bao gồm những bước như sau :
- Tiếp nhận các nguồn nguyên liệu, sau đó đem đi phơi.
- Bảo quản, phân cỡ sơ bộ, làm sạch, chao dầu hoặc hấp, cắt tách, sấy-xử lý nhân, bóc vỏ lụa, phân loại, hun trùng, sàng.
- Bao gói
- Hút chân không sau đó là đóng thùng
- Ghi nhãn và cuối cùng là bảo quản
- Phân phối và quản lý chất lượng.
Mỗi một công đoạn sản xuất đều có một tác động nhất định lên bán thành phẩm và tác động gián tiếp hay trực tiếp tác động đến thành phẩm về mặt chất lượng, trong đó có sự an toàn thực phẩm. Do đó, tất cả các công đoạn trong suốt quá trình sản xuất phải luôn luôn tuân thủ chính xác, nghiêm ngặt tuyệt đối về các mặt kỹ thuật, nhằm đảm bảo độ ổn định, an toàn và cho ra sản phẩm một cách tốt nhất. Mỗi khâu đều có một ý nghĩa riêng, quyết định đến chất lượng của sản phẩm và uy tín của công ty sản xuất sản phẩm – nhân hạt Điều.
- Sơ đồ dây chuyền kỹ thuật chế biến lấy nhân theo công nghệ chao dầu – quy trình chế biến hạt điều
-
Quá trình sơ chế hạt điều
1.2.1 Phân cỡ sơ bộ trong quy trình chế biến hạt điều
Phân cỡ sơ bộ ra làm 3 loại: lớn, trung bình, nhỏ để có chế độ ẩm hóa thích hợp cho mỗi cỡ hạt sao cho khi ẩm hóa xong các cỡ hạt có cùng độ ẩm theo yêu cầu.
1.2.2 Rửa sạch đất cát bám ở vỏ hạt điều trong quy trình chế biến hạt điều
Công việc này rất cần thiết đặc biệt khi áp dụng công nghệ chao dầu. Nếu không được loại bỏ, đất cát sẽ lắng đọng trên bề mặt truyền nhiệt của thiết bị chao, gây hiện tượng quá nhiệt cục bộ ở những nơi đó và làm cho thiết bị mau hư hỏng, đất cát làm cho dầu dùng để chao mau bị đặc, cản trở vỏ thoát ra trong qua trình chao hạt, hiện tương này quen gọi là “ chao không ra dầu”.
Trường hợp xử lý hơi nước, đất cát … còn dính ở vỏ sẽ lẫn vào dầu khi ép vỏ lấy dầu vỏ gây khó khăn cho khâu tinh lọc dầu và làm tăng chi phí sản xuất.
1.2.3 Ẩm hóa trong quy trình chế biến hạt điều
Hạt trước khi chao dầu phải được ẩm hóa đế làm tăng độ ẩm ban đầu từ 10% lên 15- 25% ( thường 15- 18%).
Ẩm hóa thực chất là thêm nước vào bên trong hạt điều.
Tác động quan trọng của ẩm hóa :
- Nước thấm vào bên trong vỏ sẽ tạo ra một hỗn hợp dầu vỏ và nước, khi chao dầu hạt gặp nhiệt độ cao (180-200 độ C) đột ngột nước trong hỗn hợp chuyển sang trạng thái hơi tăng áp phá vỡ các tế bào chứa dầu để dầu dễ dàng chảy thoát ra và làm cho vỏ hạt phồng lên tạo ra khoảng hở giữa vỏ và nhân.
- Nhờ tăng ẩm nhân sẽ dẻo hơn, trong quá trình chao nhân không bị xém vàng và bể vỡ khi đưa qua công đoạn cắt bóc vỏ tiếp theo.
Có thể ẩm hóa theo một trong các cách sau:
- Tưới nước: chất hạt điều thành đống hoặc cho vào bể có lỗ thoát nước rồi tưới nước đẫm nhiều lần ( thường cách 1 giờ tưới 1 lần), giữa các lần tưới đậy bằng bao bố ẩm. Số lần tưới nhiều ít tùy thuộc vào độ ẩm ban đầu, kích cỡ to nhỏ, vỏ dày hay mỏng và thời gian lưu kho của hạt. Ẩm hóa theo cách tưới nước mất nhiều thời gian nhưng ít bị dư ẩm.
- Ngâm nước: hạt được ngâm vào bể nước lã tới khi đạt độ ẩm theo yêu cầu thì vớt ra ( hoặc tháo hết nước) để ráo nước. Thời gian ngâm hạt trong nước cũng phụ thuộc các điều kiện của hạt điều như cách tưới. Ẩm hóa theo cách ngâm rút ngắn được thời gian ẩm hóa so với tưới nước nhưng dễ bị quá ẩm.
- Kết hợp vừa ngâm vừa tưới hạt: ngâm hạt trong nước lã một số giờ rồi tháo nước để ráo nước tưới thêm một số lượt để điều chỉnh độ ẩm của hạt đạt yêu cầu.
- Xử lý hạt bằng hơi nước (hấp hạt) trong thời gian 10- 15 phút.
Khi ẩm hóa cần chú ý trong quy trình chế biến hạt điều:
- Nước dùng hóa ẩm không được chứa ion sắt.
- Nhiệt độ của nước không quá 30 độ C.
- Không được để nước thấm qua vỏ lụa vì nếu trong nước có mặt ion sắt sẽ xảy ra nội phản ứng với các polyphenol của vỏ lụa tạo thành những phức chất có màu hơi xanh, có thể gây loang lổ trên bề mặt nhân màu trắng.
1.3 Xử lý nhiệt trong quy trình chế biến hạt điều.
- Xử lý nhiệt (rang)
Ta có thể dùng nhiệt làm vỏ hạt điều phồng lên, nứt ra mục đích để dầu vỏ bên trong thoát ra đồng thời sẽ tạo ra một khoảng hở giữa vỏ và nhân, lưu ý khi bóc vỏ nhân không được làm bể vỏ và không bị dính bẩn dầu vỏ. Dưới đây có hai phương pháp rang:
a. Rang trực tiếp đơn giản (phương pháp đốt)
Đầu tiên là cho hạt điều vào thùng quay để nó có thể vừa đốt nóng đỏ bằng ngọn lửa hở vừa quay thùng, dầu trong các vỏ xì ra và bốc cháy. Nhờ sự bốc cháy của dầu vỏ đó mà có thể giữ được nhiệt độ của thùng quay không thay đổi. Thùng quay thường được quay bằng tay trong 2- 4 phút, sau đó trong khi hạt vẫn còn đang cháy ta có thể dùng tro bếp phủ lên để dập lữa và có thể hấp thụ dầu vỏ còn dính trên bề mặt vỏ hạt rồi đưa qua cắt bóc vỏ.
Uư điểm: tốc độ cắt bóc vỏ và tỷ lệ nhân nguyên vẹn thường rất cao.
Nhược điểm: tổn thất sẽ không thu hồi được dầu vỏ và môi trường làm việc sẽ bị ô nhiễm do các khói của dầu vỏ cháy có thể làm cay mắt, rát cổ họng và kém an toàn lao động,còn về chất lượng sản phẩm thường thấp vì nhân thường bị xém vàng ở phía đầu. Hiện nay phương pháp đốt ít được sử dụng.
Xử lý nhiệt trong quy trình xử lý hạt điều
b. Rang trong dầu vỏ CNSL (chao dầu) trong quy trình xử lý hạt điều.
Hiện nay công nghệ chao dầu được sử dụngrất phổ biến. Hạt điều sẽ được ẩm hóa được đưa vào thùng ( bể ) có chứa dầu vỏ CNSL đã gia nhiệt ở nhiệt độ khoảng 180-2000C. Thời gian mà hạt điều nằm trong dầu (thời gian chao) có thể kéo dài 1-3 phút tùy thuộc vào kích cỡ hạt.Trong quá trình chao đầu cho vỏ hạt phồng lên và nứt chân chim do hơi nước trong vỏ bốc ra, là nhờ các vết nứt này mà dầu trong vỏ thoát ra có thể làm cho mức dầu CNSL trong thùng tăng lên và được lấy ra một cách liên tục trong quá trình chao dầu. Sau khi chao dầu, các hạt sẽ được đưa qua máy li tâm vẩy để tách hết lớp dầu vỏ còn dính trên bề mặt vỏ hạt rồi sau đó để nguội đưa qua khâu cắt bóc vỏ. Trường hợp nếu do dầu CNSL dùng để chao đã quá đặc vì qua vẩy ly tâm dầu vẫn còn bám dính trên vỏ hạt , nó có thể trộn tro bếp vào để tro bếp hấp thụ hết lớp dầu cho dính này.
Quá trình chao dầu sẽ được xác định: yêu cầu kĩ thuật khi lấy ra phải đạt ít nhất 50% lượng dầu có trong vỏ, bề mặt của hạt chao ra khô phải không dính dầu, khi ta quan sát bề mặt vỏ hạt thấy rõ các vết nứt chân chim, cầm hạt phải có cảm giác nhẹ và khi lắc cảm nhận được giữa vỏ và nhân có một khoảng hở.
c. Để hạt điều chao ra có chất lượng tốt cần đảm bảo một số thông số kĩ thuật dưới đây:
- Độ ẩm của hạt khi đưa vào chao chiếm khoảng 15-18%.
- Dầu CNSL dùng để chao phải có chất lượng tốt ( lỏng ), không pha lẫn tạp các chất cơ học. Tỷ lệ dầu/hạt từ 20/1 đến 50/1 (tốt nhất là 50/1) có nghĩa là để chao 1 kg hạt điều ta cần phải dùng 50 kg dầu vỏ để giữ cho nhiệt độ chao luôn ổn định trong suốt quá trình chao.
- Nhiệt độ chao giữ ở khoảng 180 – 200oC, thời gian chao 1 – 3 phút tùy theo cỡ và độ ẩm của hạt đưa vào chao
2. Sơ đồ dây chuyền công nghệ chế biến hạt điều – quy trình chế biến hạt điều
2.1 Ưu và nhược điểm của chao dầu trong quy trình chế biến hạt điều
So với quá trình đốt, chao dầu có nhiều ưu điểm:
- Thu hồi được dầu vỏ ( ít nhất phải đạt được 50% lượng dầu vỏ có trong vỏ), chất lượng sản phẩm nhân thu được thường cao ( giữ nguyên được màu sắc vốn có và không bị dính dầu vỏ CNSL).
- Chao dầu có thể dùng thủ công (nhúng từng mẻ) hoặc cơ giới hóa và tự động hóa hoàn toàn.
- Môi trường nơi làm việc không độc hại, sạch sẽ và an toàn lao động.
Xử lí nhiệt sẽ được tiến hành ở nhiệt độ cao nhưng cũng có thể được thực hiện ở nhiệt độ thấp hơn 100-1200 , phương pháp đốt nhẹ (mild drum roasting) và phương pháp chao dầu nhẹ (mild oil bath roasting).
Thiết bị chao dầu bằng thủ công thường rất đơn giản bể chứa dầu được làm bằng kim loại dùng các vỏ hạt điều đốt nóng trực tiếp phía dưới bể mục đích nhằm để nâng nhiệt độ dầu vỏ trong bể lên tới khoảng 180-2000C. Hạt điều được cho vào giỏ làm bằng lưới sắt và được nhúng giỏ trực tiếp và bể dầu và giữ ở trong dầu ở một khoảng thời gian theo quy định rồi sau đó lấy giỏ ra đưa hạt qua vẩy ly tâm để làm sạch dầu, vỏ còn bám ở vỏ hạt hoặc lấy ra để ráo trộn với tro bếp để tro hút hết dầu còn bám ở vỏ hạt. Dùng các thiết bị chao dầu bằng thủ công, người lao động thường rất vất vả, nóng, độc hại do hơi dầu vỏ bốc lên từ bể dầu,dẫn đến nguy cơ cháy rất cao khi bể chứa dầu rất dể lủng đáy dầu chảy xuống gặp lửa bốc cháy.
2.2 Công nghệ hơi bão hòa trong quy trình chế biến hạt điều
a. Nồi hấp sử dụng hơi nước (áp suất hơi 120psi » 8,76 kg/cm2)
Tiến trình của quá trình hấp : xả hơi nước vào trong nồi hấp khoảng 10 – 15 phút để làm nóng nồi, ngưng cấp hơi nạp 320 kg hạt điều vào cửa nạp sau đó xả hơi nước ở 120 psi vào nồi hấp trong thời gian 30-45 phút. Để trong vòng khoảng 10p cho nhiệt độ trong nồi hấp đồng đều rồi sau đó, tháo hạt điều qua cửa tháo liệu tải mỏng để làm nguội. Trong thời gian hấp cứ khoảng 10 phút tháo nước ngưng một lấn qua van xả. Hạt để nguội ít nhất khoảng 24 giờ trước khi đem đi cắt tách.
b. Hấp động trong quy trình chế biến hạt điều
Phương pháp hấp động khác phương pháp tĩnh ở chỗ :có sử dụng một số thiết bị hấp hạt điều kiểu trục vít. Hạt điều thô sẽ không được ngâm nước như ở phương pháp hấp tĩnh mà sẽ được ẩm hóa bằng hơi nước. Quá trình hấp động sẽ được diễn ra liên tục và không gián đoạn như quá trình hấp tĩnh.
Quy trình Công nghệ hơi bão hòa
c. Bản chất của giải pháp trong quy trình chế biến hạt điều:
Có thể dùng hơi bão hòa để hấp hạt điều liên tục: Hạt điều thô sẽ được chuyển động liên tục từ khi vào cho đến khi ra khỏi thiết bị hấp. Chính sự chuyển động liên tục này đã tạo điều kiện cho các hạt điều được tiếpxúc liên tục với hơi nước bão hòa tương đối giống nhau về mức độ, cường độ và thời gian. Như vậy đối với một loại nguyên liệu như (có kích cỡ, tỉ trọng, độ ẩm như nhau) thì độ ẩm thay đổi về cơ – lý hóa sau khi hấp là tương đươngnhư nhau, sẽ không xảy ra hiện tượng hạt mềm, hạt cứng như phương pháp hấp tĩnh, gián đoạn.
Sản phẩm của quy trình chế biến hạt điều
Công ty xử lý khí thải Hòa Bình Xanh của chúng tôi rất mong được phục vụ quý khách.
Công ty Hòa Bình Xanh chuyên thiết kế hệ thống xử lý khí thải cùng với đội ngũ thạc sĩ, kỹ sư có nhiều năm kinh nghiệm. Công ty Hòa Bình Xanh sẽ tư vấn các phương án thi công tối ưu nhất cho công trình của quý khách cũng như báo giá dịch vụ thi công.Chúng tôi xin đảm bảo sẽ là hài lòng quý khách khi đến với dịch vụ của công ty chúng tôi.
Mọi chi tiết xin liên hệ hotline: 0943.466.579
Liên hệ công ty Hòa Bình Xanh
